സ്വന്തം ഉപജീവനത്തിനപ്പുറം ഇവര്‍ ചെയ്യുന്ന പ്രവൃത്തികൾ പരിസര ശുചിത്വബോധംകൂടി മറ്റുള്ളവരില്‍ വളര്‍ത്തുന്നതാണ്. മഹാമാരികളുടെ ഇക്കാലത്ത് അത് എത്രത്തോളം പ്രാധാന്യമര്‍ഹിക്കുന്നുവെന്ന് നമ്മള്‍ മനസ്സിലാക്കിയതുമാണ്. ശാന്തേച്ചിയെപ്പോലെ ചിലരൊക്കെ ഉള്ളത് കൊണ്ടല്ലേ നമ്മളിപ്പോഴും വൃത്തിയുള്ള മലയാളിയായിരിക്കുന്നത്. ഈ പൊരിവെയിലിലും വാഹനങ്ങള്‍ ചീറിപ്പായുമ്പോഴും വഴിയോരങ്ങളിൽ ഇവർ തിരക്കിട്ട പണിയിലാണ്. വൃത്തിഹീനമായ ചുറ്റുപാടുള്ളിടത്തോളം കാലം ഇവര്‍ ഇങ്ങനെ പണിയെടുത്തു കൊണ്ടേയിരിക്കും, നമുക്കൊക്കെ വേണ്ടി.

കേരളം കണ്ടതില്‍ വെച്ചേറ്റവും വലിയ ദുരന്തത്തിനു സാക്ഷ്യം വഹിച്ച കവളപ്പാറ പതിയെപ്പതിയെ ജീവ താളം വീണ്ടെടുക്കുകയാണ്.

കരിമ്പച്ച നിറമുണ്ടായിരുന്ന ആ ആമ അവരെ ആമകളുടെ ജീവിതത്തിലേക്ക് അടുപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യന്‍ തത്വശാസ്ത്രത്തില്‍ ഡോക്ടറേറ്റുള്ള ഡോ. സുപ്രജാ ധാരിണി അങ്ങനെ കടലാമകളുടെ സംരക്ഷണത്തിനായി ഇറങ്ങിത്തിരിക്കുകയായിരുന്നു. തമിഴ്നാട്, ആന്ധ്രാ പ്രദേശ്, ഒഡീഷ എന്നിവിടങ്ങളിലെ 222 മത്സ്യബന്ധന ഗ്രാമങ്ങളില്‍ കടലാമ സംരക്ഷണത്തിന്റെ സന്ദേശമെത്തിച്ചു. 363 അംഗങ്ങളെ ചേര്‍ത്ത് പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ വിപുലപ്പെടുത്തി.

തെക്കുംഭാഗം തപാലോഫീസിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ക്ക് സര്‍ക്കാര്‍ ജോലിയിലേക്കുള്ള നിയമന ഉത്തരവുകള്‍ പതിവ് കാഴ്ചയാണ്. തെക്കും ഭാഗം ഗ്രാമം അങ്ങനെ ഉദ്യോഗസ്ഥ ഗ്രാമമായി മാറിയതിന് പിന്നില്‍ ഇരുപത്തഞ്ച് വര്‍ഷങ്ങളും അത്ഭുതകഥ പോലെ അതിന് സൂത്രധാരനായി നില കൊണ്ട, ഇന്നും ആയിരത്തോളം യുവാക്കളുടെ സ്വപ്നങ്ങള്‍ക്ക് പിറകെ സഞ്ചരിക്കുന്ന ഒരാളുമുണ്ട്.

സാഹിത്യ കുലപതി എം ടി വാസുദേവൻ നായർ, സരയുവിലേക്ക് കവിത ചൊല്ലി ഒ എൻ വി, വാക്കുകൾ പൊള്ളുന്ന ചാട്ടവാറടികളാക്കി ഡി വിനയചന്ദ്രൻ, പ്രഭാഷണത്തിന്റെ തുടിയും പെരുമ്പറയും തീർത്ത അഴീക്കോട്, നാടൻ പാട്ടിന്റെ ശീലുകൾ കൊട്ടിപ്പാടി കാവാലം, ശുദ്ധ സംഗീതം പകർന്ന ദക്ഷിണാമൂർത്തി, ഉടുക്ക് കൊട്ടി പാടി നെടുമുടി വേണു, കവിതയുടെ ലഹരി ഉയർത്തി വി മധുസൂദനൻ നായർ, പി വത്സല, സൂര്യ കൃഷ്ണമൂർത്തി, വൈശാഖൻ, ചെമ്മനം ചാക്കോ... അങ്ങനെ എത്രയോ പേർ മലയാള ഭാഷാ പാഠശാലയുടെ പടികടന്നെത്തി.

1921 എത്രയോ കലാപ ദേശ ങ്ങളിലെ രക്ത സാക്ഷികളുടെ ചരിത്രമാണ്. ഒരു ജനതയുടെ ആത്മബോധം നാം തിരിച്ചറി യുന്നത് ഇത്തരം ദേശങ്ങ ളിലൂടെ യുള്ള യാത്രയിലാ യിരിക്കും. അപമാനിതരാ കുന്നതിനേക്കാൾ നല്ലത് പോരാടി മരിക്കുക എന്നു തീരുമാനിക്കപ്പെട്ട മനുഷ്യരാണ് നമ്മുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ ചിന്തക്ക് അടിത്തറ പാകിയത്.

അചഞ്ചലമായ ആത്മവീര്യമുള്ളതായിരുന്നു അജിയുടെ സ്വപ്നം. ആ സ്വപ്നത്തിന് അതിരുകളും പരിമിതികളുമില്ലായിരുന്നു. ഇന്ധനമില്ലാതെ മനുഷ്യശക്തികൊണ്ട് മാത്രം പ്രവർത്തിപ്പിച്ച് വൈദ്യുതി ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന യന്ത്രം നിർമിച്ച് അത്ഭുതം സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുകയാണ് ചലനശേഷി നഷ്ടപ്പെട്ട് വീൽചെയറിൽ കഴിയുന്ന അജി എന്ന അജികുമാർ. ജീവിതത്തിലെ തളർച്ചകളെ കഠിനപരിശ്രമം കൊണ്ട് അതിജീവിച്ച് സ്വപ്നത്തെ വരുതിയിലാക്കിയ കണ്ടുപിടിത്തത്തിന്റെയും അതിനുപിന്നിലെ അധ്വാനത്തിന്റെയും കഥ വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞതായിരുന്നു.

പ്രായം തളർത്താത്ത സേവന മനസ്സുമായി പോലീസിന്റെ വിളിക്ക് കാതോർത്ത് അദ്ദേഹം തിരൂർ നടുവിലങ്ങാടിയിലെ പാലക്കവളപ്പിൽ വീടിന്റെ ഉമ്മറത്ത് നിൽപ്പുണ്ട്; ഫ്ലാഷ് ഓൺ ചെയ്ത് വ്യൂഫൈൻഡറിൽ കണ്ണുറപ്പിച്ച് ജാഗരൂകനായി.

തളർന്നുപോകുമായിരുന്ന ഒരു ജന്മം നൂറുമേനി കൊയ്തെടുത്ത, ഈ അറുപത്തിയെട്ടാം കാലത്തും വിളവെടുപ്പിന് തയ്യാറെടുക്കുന്ന കുംഭമ്മയെന്ന ഒരപൂർവ ജീവിതത്തിന്റെ കനൽവഴികൾ തേടിയുള്ള യാത്രയാണിത്. അതന്വേഷിച്ചു ചെന്നാലവസാനിക്കുന്നത്, തളരില്ലെന്ന് നിങ്ങളങ്ങ് തീരുമാനിച്ചുറപ്പിച്ചാൽ കാലവും വിധിയുമെല്ലാം പിന്നെ വെറും കാഴ്ചക്കാരോ, കോമാളിവേഷക്കാരോ മാത്രമാണെന്ന തിരിച്ചറിവിന്റെ വിശാലമായ ഒരു വിളവെടുപ്പിന്റെ ഭൂമികയിലാണ്.

കാടിന്റെ ഹൃദയത്തിലൂടെ യാത്ര ചെയ്യുമ്പോൾ മനസ്സ് നിശ്ശബ്ദമായിരുന്നു. വീണ്ടും കണ്ണിലും ക്യാമറയിലും കാഴ്ചകളെത്തി. കരിവീരന്മാരും വന്യമൃഗങ്ങളും പക്ഷിവർണങ്ങളും...അങ്ങനെ ഒട്ടേറെ ചിത്രങ്ങൾ. പലപ്പോഴും എന്നെ മോഹിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ആ ഭാവക്കാഴ്ചകൾ ഞാൻ കണ്ടെത്തി; കാടിന്റെ, കാട്ടിലെ മാതൃഭാവങ്ങൾ. എപ്പോഴും മനസ്സ് നിറക്കുന്നതും കണ്ണുകളിൽ വാത്സല്യം തുളുന്പുന്നതുമായ കാഴ്ച. പലപ്പോഴായി പല കാടുകളിൽ നിന്നെടുത്ത വാത്സല്യഭാവങ്ങൾ സീരിസ് ആകുന്നു. ഒരു നേച്ചർ ഫോട്ടോഗ്രാഫറുടെ അനുഭവങ്ങൾ... നേർക്കാഴ്ചകൾ...