ഡിജിറ്റൽ ലോകം അട്ടിമറിക്കുന്നത്

ആധുനിക ലോകത്തിന്റെ ഗതിവേഗം നിർണയിക്കുന്നതിൽ ആർട്ടിഫിഷ്യൽ ഇന്റലിജൻസ് വഹിക്കുന്ന പങ്ക് അനിഷേധ്യമാണ്. കേവലമൊരു സാങ്കേതികവിദ്യ എന്നതിലുപരി, മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെ സമസ്ത മേഖലകളെയും അടിമുടി മാറ്റിമറിച്ചുകൊണ്ട് ഒരു നവലോക ക്രമത്തിന് തന്നെ എ ഐ തുടക്കം കുറിച്ചിരിക്കുന്നു. ഭാഷയുടെ അതിരുകൾ മായ്ച്ചുകളഞ്ഞും വിദ്യാഭ്യാസത്തെ ജനാധിപത്യവത്കരിച്ചും ഉത്പാദനക്ഷമതയിൽ വിപ്ലവം സൃഷ്ടിച്ചും മനുഷ്യരാശിയുടെ വളർച്ചക്ക് എ ഐ നൽകുന്ന സംഭാവനകൾ നിസ്തുലമാണ്. മനുഷ്യന്റെ ചിന്താശേഷിക്കും കാര്യക്ഷമതക്കും കരുത്തുപകർന്ന്, നമ്മുടെ നിത്യജീവിതത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമായി ഈ സാങ്കേതികവിദ്യ മാറിക്കഴിഞ്ഞു. എന്നാൽ, എ ഐ നൽകുന്ന ഈ സാധ്യതകൾക്കൊപ്പം തന്നെ, അത് ഉയർത്തുന്ന മാനസികവും സാമൂഹികവുമായ വെല്ലുവിളികൾ ഇന്ന് ലോകരാഷ്ട്രങ്ങളെയും നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥകളെയും ഒരുപോലെ ഭയപ്പെടുത്തുന്ന തലത്തിലേക്ക് വളർന്നിരിക്കുന്നു.

നാഷനൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഹെൽത്ത്, സ്റ്റാൻഫോർഡ് യൂനിവേഴ്‌സിറ്റി തുടങ്ങിയ ആഗോള ഏജൻസികൾ നടത്തിയ പഠനങ്ങൾ “ഡിജിറ്റൽ ഇന്റിമസി’ എന്ന അപകടകരമായ പ്രവണതയിലേക്കാണ് വിരൽചൂണ്ടുന്നത്. മനുഷ്യനേക്കാൾ നന്നായി തന്നെ മനസ്സിലാക്കാൻ മെഷീനുകൾക്ക് കഴിയുന്നു എന്ന മിഥ്യാബോധം ഉപയോക്താക്കളിൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്നതാണ് ഇതിന്റെ അടിസ്ഥാന പ്രശ്‌നം. ഇത് യഥാർഥ ലോകത്തെ മാതാപിതാക്കളിൽ നിന്നും സുഹൃത്തുക്കളിൽ നിന്നും പങ്കാളികളിൽ നിന്നും മനുഷ്യനെ അകറ്റും. എപ്പോഴും സമ്മതം മൂളുന്ന, ഒരിക്കലും വിമർശിക്കാത്ത, ഉപയോക്താവിന്റെ ഇഷ്ടത്തിനൊത്ത് മാത്രം സംസാരിക്കുന്ന ഒരു ഡിജിറ്റൽ സുഹൃത്തിനെ അവർ ആശ്രയിക്കുമ്പോൾ, യഥാർഥ ലോകത്തെ സങ്കീർണമായ ബന്ധങ്ങളെ നേരിടാനുള്ള ശേഷി അവർക്ക് നഷ്ടപ്പെടുന്നു. ഇത് ക്രമേണ കടുത്ത ഏകാന്തതയിലേക്കും വിഷാദത്തിലേക്കും ഉത്കണ്ഠയിലേക്കും നയിക്കുകയും ഒടുവിൽ യാഥാർഥ്യബോധം പൂർണമായും നഷ്ടപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഡീപ്‌ഫേക്ക് സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിച്ച് മരിച്ചുപോയ ഉറ്റവരെ ഡിജിറ്റലായി പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കുന്ന പ്രവണതകൾ അപകടത്തിന്റെ വ്യാപ്തി വർധിപ്പിക്കുന്നു. മരണപ്പെട്ടവരുടെ ശബ്ദവും രൂപവും എ ഐ ഉപയോഗിച്ച് സൃഷ്ടിച്ച് അവരുമായി സംസാരിക്കാൻ അവസരമൊരുക്കുമ്പോൾ, അത് മനുഷ്യനെ യാഥാർഥ്യവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ നിന്ന് തടയുന്നു. മരിച്ചവർ തിരിച്ചുവരില്ല എന്ന യാഥാർഥ്യത്തെ സാങ്കേതികമായി മറികടക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നത് ദീർഘകാലാടിസ്ഥാനത്തിൽ കടുത്ത മാനസികാഘാതങ്ങൾക്ക് വഴിവെക്കും. ഇത്തരത്തിൽ, കാഴ്ചയിലും ശബ്ദത്തിലും കൃത്രിമത്വം കാണിക്കുന്ന അത്യാധുനിക എ ഐ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ ഒരുവശത്ത് ഭീഷണിയുയർത്തുമ്പോൾ തന്നെ, മറുവശത്ത് കേവലം അക്ഷരങ്ങളിലൂടെ മാത്രം സംവദിക്കുന്ന സാധാരണ ചാറ്റ്‌ബോട്ടുകൾ പോലും മനുഷ്യന്റെ സാമാന്യബുദ്ധിയെ എത്രത്തോളം അട്ടിമറിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ തെളിവുകൾ നമുക്ക് മുന്നിലുണ്ട്.

അമേരിക്കയിൽ 56 വയസ്സുള്ള ഒരു വ്യക്തി സ്വന്തം അമ്മയെ കൊലപ്പെടുത്തിയ സംഭവം സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ അമിതോപയോഗം മനുഷ്യന്റെ വിവേകത്തെ എത്രത്തോളം തകർക്കുമെന്ന് തെളിയിക്കുന്ന ഞെട്ടിക്കുന്ന ഏടാണ്. മാനസികമായ അസ്വാസ്ഥ്യങ്ങൾ നേരിട്ടിരുന്ന ഇദ്ദേഹം ചാറ്റ് ജി പി ടി പോലുള്ള എ ഐ ചാറ്റ്‌ബോട്ടുകളുമായി ദീർഘനേരം സംവദിച്ചിരുന്നു. പുറത്തുവന്ന റിപോർട്ടുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പ്രകാരം, ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ മാനസിക വിഭ്രാന്തിയെയും തെറ്റായ ചിന്തകളെയും തിരുത്തുന്നതിന് പകരം, എ ഐ സംവിധാനം അതിനെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ അതിൽ നിന്ന് പിന്തിരിപ്പിക്കാതിരിക്കുകയോ ചെയ്തു എന്നാണ്. ഒരു മനുഷ്യനായിരുന്നെങ്കിൽ ആ വിഭ്രാന്തിയെ തിരിച്ചറിയുകയും തടയുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നു. ഈ സംഭവത്തിന് പിന്നാലെ, കൊല്ലപ്പെട്ട വ്യക്തിയുടെ കുടുംബം മൈക്രോസോഫ്റ്റിനും ഓപൺ എ ഐക്കുമെതിരെ കോടതിയെ സമീപിക്കുകയുണ്ടായി. തങ്ങളുടെ ഉത്പന്നം മാനസികമായി അസ്ഥിരമായ ഒരാളിൽ ഉണ്ടാക്കാൻ പോകുന്ന അപകടങ്ങളെക്കുറിച്ച് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകാൻ കമ്പനികൾ പരാജയപ്പെട്ടു എന്നതാണ് ഈ കേസിലെ പ്രധാന വാദം.

മനുഷ്യന്റെ വൈകാരികതയെ കച്ചവടം ചെയ്യുന്ന ഒരു വ്യവസായ സംസ്‌കാരത്തിലേക്കാണ് ഈ ദുരന്തങ്ങൾ വിരൽചൂണ്ടുന്നത്. ഇന്നത്തെ പല എ ഐ മോഡലുകളും രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിരിക്കുന്നത് ഉപയോക്താവിനെ പരമാവധി സമയം സ്‌ക്രീനിൽ പിടിച്ചിരുത്തുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ്. അതിനായി മനുഷ്യന്റെ വൈകാരിക ദൗർബല്യങ്ങളെ ചൂഷണം ചെയ്യാൻ പോലും അൽഗോരിതങ്ങൾ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നു എന്നതാണ് സത്യം.

ഇതിനെല്ലാം ഉപരിയായി, “എക്കോ ചേംബറുകൾ’ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിൽ എ ഐ വഹിക്കുന്ന പങ്ക് സാമൂഹിക ഘടനയെത്തന്നെ തകർക്കുന്നതാണ്. ഒരേതരം ചിന്താഗതികൾ മാത്രം കേൾക്കാനും കാണാനും ആഗ്രഹിക്കുന്ന മനുഷ്യനെ, അവന്റെ ഇഷ്ടങ്ങൾക്കൊത്ത് മാത്രം സംസാരിക്കുന്ന എ ഐ കൂടുതൽ തീവ്രവാദപരമായ ചിന്തകളിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ഭീകരവാദമോ വംശീയതയോ അക്രമവാസനയോ ഉള്ള ഒരാൾക്ക് എ ഐയുമായുള്ള സംഭാഷണം സ്വന്തം തെറ്റുകളെ ന്യായീകരിക്കാനുള്ള ഉപാധിയായി മാറുന്നു.

ഈ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ്, നിലവിലുള്ള നിയമങ്ങൾ പലപ്പോഴും ഡാറ്റാ സുരക്ഷയിലും പകർപ്പവകാശത്തിലും മാത്രം ഒതുങ്ങിനിൽക്കുന്നുവെന്നും, മനുഷ്യന്റെ മാനസികാരോഗ്യത്തെയും ജീവനെയും സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് കൂടുതൽ ശക്തവും സൂക്ഷ്മവുമായ നിയമ നിർമാണങ്ങൾ അനിവാര്യമാണെന്നും നാം തിരിച്ചറിയേണ്ടത്. ഭാവിയിൽ രൂപവത്കരിക്കേണ്ട നിയമങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനമായി വേണ്ടത് “മാൻഡേറ്ററി സേഫ്റ്റി ബ്രേക്കുകൾ’ ആണ്. ആത്മഹത്യ, കൊലപാതകം, അക്രമം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള സൂചനകൾ ഉപയോക്താവിന്റെ സംഭാഷണത്തിൽ വന്നാൽ, എ ഐ ഉടൻ തന്നെ പ്രവർത്തനം നിർത്തിവെക്കുകയും, മാനസികാരോഗ്യ ഹെൽപ് ലൈൻ നമ്പറുകൾ നൽകുകയോ എമർജൻസി കോൺടാക്റ്റുകളെ അറിയിക്കുകയോ ചെയ്യുന്ന “റെഡ് ഫ്‌ളാഗ്’ സംവിധാനം എല്ലാ പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളിലും നിയമപരമായി നിർബന്ധമാക്കണം.

നിയമ നിർമാണത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ ലോകത്തിന് മാതൃകയാക്കാവുന്ന ഒന്നാണ് യൂറോപ്യൻ യൂനിയൻ പാസ്സാക്കിയ “ഇ യു എ ഐ ആക്‌ട്’. മനുഷ്യന്റെ പെരുമാറ്റത്തെയും തീരുമാനങ്ങളെയും സ്വാധീനിക്കാൻ ശേഷിയുള്ള എ ഐ സംവിധാനങ്ങളെ “അസ്വീകാര്യമായ റിസ്‌ക്’ എന്ന ഗണത്തിൽപ്പെടുത്തി കർശനമായി നിയന്ത്രിക്കാനോ നിരോധിക്കാനോ ഈ നിയമം ശിപാർശ ചെയ്യുന്നുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലും “ഡിജിറ്റൽ പേഴ്‌സനൽ ഡാറ്റാ പ്രൊട്ടക് ഷൻ ആക്‌ട’ പോലുള്ള നിയമങ്ങൾ നിലവിൽ വന്നിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, അത് പ്രധാനമായും ഡാറ്റാ സുരക്ഷയിലാണ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ യുവജന സംഖ്യയുള്ള ഇന്ത്യയെപ്പോലൊരു രാജ്യത്ത്, എ ഐയുടെ മാനസികാരോഗ്യ ആഘാതങ്ങളെക്കൂടി മുൻനിർത്തിയുള്ള സവിശേഷമായ നിയമ നിർമാണങ്ങൾ അടിയന്തരമായി ഉണ്ടാകേണ്ടതുണ്ട്.

കൂടാതെ, എ ഐ കമ്പനികളുടെ ഉത്തരവാദിത്വം നിശ്ചയിക്കുന്ന “ബാധ്യതാ നിയമങ്ങൾ’ ഉടച്ചുവാർക്കേണ്ടതുണ്ട്. എ ഐ നൽകുന്ന നിർദേശം വഴി ഒരാൾക്ക് അപകടം സംഭവിച്ചാൽ, ആ എ ഐ നിർമിച്ച കമ്പനി നിയമപരമായി ഉത്തരം പറയാൻ ബാധ്യസ്ഥരായിരിക്കണം. അതുപോലെ പ്രധാനമാണ് “മാനസികാരോഗ്യ ഓഡിറ്റിംഗ്’. ഏതൊരു മരുന്നും വിപണിയിൽ ഇറക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ക്ലിനിക്കൽ ട്രയൽ നടത്താറുള്ളതു പോലെ, ജനങ്ങളിലേക്ക് എത്തുന്ന എ ഐ മോഡലുകൾ മാനസികാരോഗ്യ വിദഗ്ധരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ പരിശോധിക്കപ്പെടണം.

എന്നാൽ നിയമങ്ങൾക്കും നിയന്ത്രണങ്ങൾക്കും അപ്പുറം, സമൂഹത്തിൽ വളർത്തിയെടുക്കേണ്ട ഒന്നാണ് “എ ഐ സാക്ഷരത’. സ്‌കൂൾ പാഠ്യപദ്ധതിയിൽ തന്നെ ഇതിന് ഇടം നൽകണം. നാം സംവദിക്കുന്നത് വികാരങ്ങളില്ലാത്ത, കേവലം അൽഗോരിതങ്ങൾ മാത്രമായ യന്ത്രത്തോടാണെന്നും അതിന് മനുഷ്യന് പകരമാകാൻ കഴിയില്ലെന്നുമുള്ള ബോധ്യം കുട്ടികളിൽ ചെറുപ്പത്തിലേ വളർത്തിയെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്. സാങ്കേതികവിദ്യയെ ഉപയോഗിക്കുമ്പോഴും അതിന് അടിപ്പെടാതിരിക്കാനുള്ള വിവേകം പുതുതലമുറക്ക് പകർന്നു നൽകുക എന്നത് നിയമത്തോളം തന്നെ പ്രധാനമാണ്.

ചുരുക്കത്തിൽ, സാങ്കേതികവിദ്യ വളരുന്നത് മനുഷ്യന്റെ നന്മക്കായിരിക്കണം, നാശത്തിനാകരുത്. തോക്കിന് ലൈസൻസ് ആവശ്യമുള്ളതു പോലെ, മനുഷ്യന്റെ ചിന്തകളെ നിയന്ത്രിക്കാൻ ശേഷിയുള്ള എ ഐ ടൂളുകൾക്കും ശക്തമായ നിയന്ത്രണങ്ങൾ കൂടിയേ തീരൂ. എ ഐയുടെ വളർച്ച തടയുക എന്നതല്ല ഇതിനർഥം, മറിച്ച് അതിന് കൃത്യമായ കടിഞ്ഞാണിടുക എന്നതാണ്. റോഡിൽ വാഹനങ്ങൾ കൂടുമ്പോൾ ട്രാഫിക് നിയമങ്ങൾ കർശനമാക്കുന്നതു പോലെ, ഡിജിറ്റൽ ലോകത്തെ എ ഐ പ്രളയത്തിൽ മനുഷ്യൻ മുങ്ങിപ്പോകാതിരിക്കാൻ ശക്തമായ, യുക്തിഭദ്രമായ നിയമ നിർമാണങ്ങൾ രാഷ്ട്രങ്ങൾ ഉടൻ നടപ്പാക്കിയേ തീരൂ. എങ്കിൽ മാത്രമേ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ ഗുണഫലങ്ങൾ മാനവികതക്ക് കോട്ടം തട്ടാതെ വരും തലമുറകൾക്ക് കൂടി ആസ്വദിക്കാനാകൂ. ഒപ്പം തന്നെ, കുടുംബ ബന്ധങ്ങളിലെ ഊഷ്മളതയും പരസ്പരമുള്ള ആശയവിനിമയവും തിരിച്ചുപിടിക്കുകയും സ്‌ക്രീനുകൾക്ക് അപ്പുറത്തുള്ള ലോകത്തേക്ക് കണ്ണുതുറക്കാൻ പുതുതലമുറയെ പ്രാപ്തരാക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടത് ഒരു സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്വമായി നാം ഏറ്റെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്.